คู่มือประดิษฐกรรม

ARNE JACOBSEN : ชีวิตและผลงานของ อาร์น จาค็อบเซ่น / กัลยา ตันติยาสวัสดิกุล – เรียบเรียง / คอร์ปอเรชั่น โฟร์ดี, พิมพ์ครั้งแรก มีนาคม 2550

สแกนดิเนเวียเป็นภูมิภาคชายขอบของทวีปยุโรป นับแต่อดีตการรับอิทธิพลทางวัฒนธรรมจากศูนย์กลางความเจริญอย่างประเทศฝรั่งเศส อังกฤษ หรือเยอรมัน มักจะผ่านการดัดแปลงให้เหมาะสมกับลักษณะของท้องถิ่น และพัฒนาเป็นรูปแบบเฉพาะตนด้วย

เช่นเดียวกับงานออกแบบสมัยใหม่ ผลงานสไตล์สแกนดิเนเวียนเป็นที่จับตาและเป็นกรณีศึกษา โดยเฉพาะการรับอิทธิพลของแนวทางแบบโมเดิร์นที่เน้นประโยชน์ใช้สอยและความงามเรียบง่ายเป็นสากล ผสมผสานเข้ากับลักษณะของประเพณีนิยม ซึ่งเน้นความประณีตละเอียดอ่อนในการผลิตแบบช่างฝีมือ

ดังตัวอย่างจากงานของ อาร์น จาค็อบเซ่น (Arne Jacobsen) สถาปนิกและนักออกแบบชาวเดนมาร์ก หนึ่งในผู้บุกเบิกสไตล์โมเดิร์นแบบสแกนดิเนเวีย

หนังสือเล่มนี้สรุปย่อชีวประวัติและผลงานสำคัญของ อาร์น จาค็อบเซ่น ไว้อย่างกะทัดรัด และได้ใจความ เริ่มตั้งแต่ชีวิตวัยเด็กในครอบครัวชนชั้นกลาง ซึ่งประดับประดาตกแต่งไปด้วยงานฝีมือกระจุกกระจิกตามสไตล์แบบวิกตอเรียน และเข้าเรียนวิชาสถาปัตยกรรมในสถาบันที่เน้นแบบแผนตามแนวทางนีโอคลาสสิก ทำให้เขามีพื้นฐานที่หนักแน่น

อาร์นเริ่มสนใจสไตล์โมเดิร์นเมื่อเขาทำงานไปได้ระยะหนึ่งแล้ว โดยได้แรงบันดาลใจจากสถาปนิกหัวก้าวหน้าในสมัยนั้น แต่งานออกแบบของเขายังคงแบบแผนอันลงตัว และใส่ใจในรายละเอียดเป็นพิเศษ

หลังสงครามโลกครั้งที่สอง งานสร้างสรรค์ของเขาฉายแววโดดเด่นในตัวเอง ทั้งงานออกแบบสถาปัตยกรรม งานออกแบบเฟอร์นิเจอร์ และงานออกแบบผลิตภัณฑ์

ผลงานชิ้นเอกทางสถาปัตยกรรมอย่าง The SAS Royal Hotel แม้จะดูเรียบง่ายแบบอาคารโมเดิร์น แต่อาร์นก็ให้ความสำคัญกับรายละเอียดอย่างมาก รวมถึงการตกแต่งภายใน ออกแบบเฟอร์นิเจอร์ และข้าวของเครื่องใช้ภายในเองทั้งหมด เช่นเดียวกับโครงการสถาบัน St.Catherine’s College ซึ่งเขายังให้ความสำคัญกับการออกแบบภูมิทัศน์ภายนอกอีกด้วย หรืออาคาร The National Bank of Denmark แม้มีรูปแบบสมัยใหม่ แต่เขาก็แก้ปัญหาด้วยแนวเส้นนำสายตาและการใช้วัสดุให้กลมกลืนกับอาคารโบราณโดยรอบ

จากการออกแบบเฟอร์นิเจอร์และผลิตภัณฑ์ให้เข้ากับรูปแบบของอาคารและชีวิตร่วมสมัย ทำให้งานประเภทนี้ของเขาประสบความสำเร็จตามไปด้วย เช่น เก้าอี้ The Ant, The Sevener, Swan และ The Egg ซึ่งเป็นส่วนผสมอันลงตัว ระหว่างกระแสการออกแบบรูปทรงชีวภาพที่ไม่จำเจ นวัตกรรมของวัสดุที่รองรับจินตนาการของนักออกแบบได้อย่างอิสระ และการผลิตในระบบอุตสาหกรรม เช่นเดียวกับการวิเคราะห์แยกแยะอย่างเป็นระบบและสอดคล้องกัน จนได้โคมไฟ The AJ Lamp ภาชนะสเตนเลสสตีล Cylinda-Line และชุดอุปกรณ์ห้องน้ำ Vola ซึ่งทั้งหมดนี้สามารถก้าวข้ามกาลเวลา และยังคงดำเนินการผลิตอยู่จนถึงปัจจุบัน

ความเป็นอมตะนั้นมาจากโครงสร้างอันมั่นคงและการใส่ใจในรายละเอียด อย่างที่อาร์นกล่าวว่า “องค์ประกอบเบื้องต้นในการออกแบบก็คือสัดส่วนที่ดี (...) ถัดมาก็คือเรื่องวัสดุ ต้องรู้จักผสมผสานในการเลือกใช้วัสดุที่เหมาะสม ถัดจากนั้นก็เรื่องสี และในที่สุดแล้วก็จะเกิดความประทับใจในภาพรวม” (หน้า 28)

สำหรับผู้เรียบเรียง กัลยา ตันติยาสวัสดิกุล เป็นสถาปนิกและอาจารย์ เคยประจำอยู่กองบรรณาธิการนิตยสาร art4d ความสนใจเกี่ยวกับอัตลักษณ์ของการออกแบบที่สัมพันธ์กับพื้นที่ทางวัฒนธรรม สำเร็จผลเป็นหนังสือเล่มนี้โดยประเดิม หวังว่าจะได้เห็นงานศึกษาในลำดับต่อไปอีก.

[พิมพ์ครั้งแรก: Vote]